Inwestorzy #Uregulowani – czy doradca transakcyjny powinien być ekspertem od regulacji?

Poniższy tekst jest wprowadzeniem do prezentacji „Inwestowanie w Fintech, wychodzenie z Fintech”, którą podczas tegorocznych warsztatów Uregulowani Live 2021 przedstawi dr Michał Mostowik. Uregulowani Live to cykliczne warsztaty organizowane przez DLK Legal dla sektorów, w których się specjalizujemy. Tegoroczna edycja odbędzie się w Warszawie (2021.11.23). Agenda oraz rejestracja są dostępne na: https://www.dlklegal.com/uregulowani-live-2021/

Inwestorzy #Uregulowani – czy doradca transakcyjny powinien być ekspertem od regulacji?

Kilka dni temu opublikowany został Raport Digital Champions CEE 2021, który opracowała Fundacja DigitalPoland. Spośród 100 sklasyfikowanych firm technologicznych z naszego regionu, prawie połowa (dokładnie: 45) pochodziła z Polski. Kapitalizacja biało-czerwonych (chciałoby się napisać: Cyfrowych Orłów) to niemal jedna trzecia całej puli (ponad 32%). W zestawieniu znalazło się 17 firm sklasyfikowanych jako fintech, z czego aż 7 pochodziło z Polski. Firm z fintechowym portfolio można zresztą znaleźć w raporcie więcej – choćby Allegro – wicelidera całego zestawienia (z Allegro Pay i Allegro Finance) czy IAI (z licencją MIP).

Spośród podmiotów objętych badaniem, fintechy podlegają najbardziej rygorystycznym ramom prawnym: rozwój biznesu ściśle warunkują regulacje finansowe (PSD2, AML, kredyt konsumencki, etc.), jak i technologiczne (RODO, dyrektywa NIS, ePrivacy). Biorąc pod uwagę tendencję do obwarowywania nowych przepisów wysokimi karami (RODO, AML, etc.), potencjalnie każde ich naruszenie może skutkować dużą ekspozycją targetu na ryzyko. Mimo że w ostatnim czasie spora ilość taniego pieniądza wpłynęła na presję inwestycyjną i ograniczenie badania due diligence przez fundusze VC (np. tylko do red flag DD), badanie wątków regulacyjnych odgrywa coraz większą rolę w transakcjach fuzji i przejęć, w tym przy wycenie targetu.

Dobrym zobrazowaniem ryzyka regulacyjnego – choć w tym przypadku akurat bez kontekstu transakcyjnego – jest przegląd kar nakładanych przez Prezesa UODO. Jednym z najsurowiej ukaranych był polski lendtech ID Finance Poland (prowadzący portal moneyman.pl), na który w grudniu 2020 organ nałożył karę w wysokości ponad miliona złotych. PUODO uzasadniał przy tym, że skoro w latach poprzedzających spółka uzyskała przychód netto PLN 17,7 mln (2019) i 33,4 mln (2020), to kara w tej wysokości „nie będzie stanowiła nadmiernego dla niej obciążenia”. Problem w tym, że tej oceny z pewnością nie podzieliłby jednak żaden manager funduszu VC inwestującego na polskim rynku fintech.

Innym obszarem, gdzie znajomość regulacji (i rynku) jest kluczowa, to kwalifikacja prawna działalności targetu. Pomijam już nawet ryzyko wpisu na listę ostrzeżeń KNF, jeśli spółka nie uzyskałaby wymaganej (wymaganych?) licencji. Jeśli nabywcą jest podmiot spoza EOG/OECD (czyli np. z Chin, Indii, ZEA czy Rosji), błędna kwalifikacja może mieć także szczególnie dotkliwe skutki dla inwestora.

W jednej z tarcz covidowych przewidziano bowiem (tymczasowy: do 25.07.2022) wymóg zawiadomienia Prezesa UOKIK o zamiarze nabycia lub osiągnięcia znaczącego uczestnictwa albo dominacji w „podmiotach objętych ochroną”. Katalog ten obejmuje m.in. deweloperów oprogramowania „do obsługi urządzeń lub systemów” wykorzystywanych przez sektor finansowy czy podmioty świadczące „usługi gromadzenia lub przetwarzania danych w chmurze obliczeniowej”, których przychód ze sprzedaży i usług przekroczył EUR 10 mln. Choć próg kwotowy zawęża obowiązek tylko do dużych podmiotów, to przesłanki podmiotowe są już określone dość szeroko. Biorąc pod uwagę rozumienie „chmury obliczeniowej” przez KNF, obejmą prawdopodobnie całkiem sporą część rynku fintech w Polsce (i to nawet niekoniecznie software house’ów).

Sankcje za brak zgłoszenia? Grzywna do PLN 50 mln lub kara pozbawienia wolności od 6 m-cy do 5 lat. Kwalifikacja regulacyjna działalności targetu może mieć zatem krytyczne znaczenie dla powodzenia transakcji.

Rola doradcy prawnego w transakcjach M&A zawsze była kluczowa, ale w ostatnich latach znacznie ewoluuje. Obok typowych zagadnień korporacyjnych – które zresztą w przypadku startupów zwykle nie stanowią rocket science – coraz większą rolę odgrywa dynamicznie zmieniające się otoczenie regulacyjne. Zarówno dla inwestorów branżowych poszukujących nowych okazji biznesowych, jak i dla inwestorów finansowych (zwłaszcza kierujących się zasadą sell before buy), krytyczne jest właściwe podejście do tematu regulacji. Rolą doradcy prawnego jest również – a czasem przede wszystkim – konieczność dokładnego zbadania i identyfikacji ryzyk regulacyjnych, a także sprawnego zarządzenia nimi podczas kształtowania struktury transakcji oraz dokumentacji prawnej. Warto o tym pamiętać, inwestując na rynku fintech lub technologii – i to nie tylko w Polsce.

Wszystkich zainteresowanych inwestowaniem w fintechy i przez fintechy, a także innymi regulacyjnymi aspektami transakcji na rynku technologii finansowych zapraszam na moją prezentację pt. „Inwestowanie w Fintech, wychodzenie z Fintech”. Prezentacja będzie wyjątkową okazją do spojrzenia na transakcje przez pryzmat regulacji oraz na regulacje z perspektywy transakcyjnej. Zachęcam do udziału i – mam nadzieję – do zobaczenia!