Najważniejsze

• Oferta publiczna i ubieganie się o dopuszczenie kryptoaktywów do obrotu będzie od wejścia w życie MiCA wymagało uzyskania zezwolenia lub notyfikowania właściwego organu nadzoru (w zależności od rodzaju danego kryptoaktywa oraz od podmiotu oferującego lub ubiegającego się o dopuszczenie kryptoaktywa do obrotu).
• MiCA wprowadza nową licencję – zezwolenie na prowadzenie działalności w charakterze dostawcy usług w zakresie kryptoaktywów (CASP, crypto-servce asset provider). CASP po uzyskaniu zezwolenia będzie uprawniony do świadczenia na rzecz klientów usług w zakresie kryptoaktywów przewidzianych w rozporządzeniu MiCA.
• MiCA wprowadza następujące usługi lub rodzaje działalności związanej z kryptoaktywami: zapewnienie przechowywania i administrowania kryptoaktywami w imieniu klientów, prowadzenie platformy obrotu, wymiana kryptoaktywów na środki pieniężne, wymiana kryptoaktywów na inne kryptoaktywa, wykonywanie zleceń związanych z kryptoaktywami w imieniu klientów, plasowanie kryptoaktywów, przyjmowanie i przekazywanie zleceń związanych z kryptoaktywami w imieniu klientów, doradztwo w zakresie kryptoaktywów, zarządzanie portfelem kryptoaktywów, świadczenie usług transferu kryptoaktywów w imieniu klientów.
• MiCA przewiduje ułatwienia dla niektórych kategorii podmiotów – m.in. banki, domy maklerskie czy instytucje pieniądza elektronicznego mogą świadczyć usługi przewidziane dla CASP bez uzyskania zezwolenia – muszą one jedynie dokonać notyfikacji u właściwego organu nadzoru.
• MiCA nie znajduje zastosowania m.in. do usług, które są świadczone w sposób w pełni zdecentralizowany, do kryptoaktywów, które kwalifikują się jako instrumenty finansowe, tokenów będących w istocie klasycznymi usługami finansowymi uregulowanymi w innych aktach prawnych, NFT (o ile są unikalne), a także – w pewnym zakresie – do kryptoaktywów, które nie mają możliwego do zidentyfikowania emitenta.
• Podmioty, który świadczyły usługi w zakresie kryptoaktywów przed wejściem w życie MiCA będą zasadniczo uprawnione do świadczenia tych usług przez 18 miesięcy od rozpoczęcia stosowania MiCA lub do momentu uzyskania licencji CASP.

Porządek czasowy

24 września 2020 – ogłoszenie projektu rozporządzenia
24 listopada 2021 – przyjęcie przez Radę stanowiska w sprawie MiCA
5 października 2022 – publikacja ostatecznego, kompromisowego tekstu MiCA
20 kwietnia 2023 – przyjęcie MiCA przez Parlament
16 maja 2023 – przyjęcie MiCA przez Radę
9 czerwca 2023 – publikacja MiCA w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej
29 czerwca 2023 – wejście w życie przepisów MiCA oraz rozpoczęcie stosowania grupy przepisów dotyczących m.in. wydania przez ESMA wytycznych w zakresie warunków i kryteriów kwalifikowania kryptoaktywów jako instrumentów finansowych czy współpracy ESMA z EUNB w zakresie opracowywania projektów wykonawczych standardów technicznych
30 czerwca 2024 – rozpoczęcie stosowania przepisów dot. tokenów powiązanych z aktywami oraz przepisów dot. tokenów będących e-pieniądzem
30 grudnia 2024 – rozpoczęcie stosowania pozostałych przepisów MiCA oraz upływ terminu transpozycji przepisów zmieniających brzmienie dyrektyw 2013/36/UE oraz (UE) 2019/1937

Tokeny objęte zakresem zastosowania MiCA

MiCA kompleksowo reguluje sytuacje kryptoaktywów, które do tej pory co do zasady pozostawały poza zakresem zastosowania unijnego ustawodawstwa. Rozporządzenie dokonuje podziału na trzy rodzaje tokenów:

ART

Mianem ART określa się tokeny powiązane z aktywami (asset-referenced tokens). Istotą ART jest to, że utrzymują one stabilną wartość poprzez odwołanie się do innej wartości, prawa, waluty lub do ich kombinacji. Co istotne, zgodnie z rozporządzeniem MiCA, nie ma znaczenia jaki mechanizm jest użyty do utrzymania stabilnej wartości ART. Wobec tego nie jest wykluczona możliwość oparcia ART na algorytmach, które używają mechanizmów popytu i podaży w celu utrzymania stabilnej wartości tokena. Posiadaczom tokena ART przysługuje prawo do żądania wykupu przez emitenta ART tokenów w cenie odpowiadającej ich wartości rynkowej albo poprzez dostarczenie aktywów powiązanych z tymi tokenami.

EMT

EMT to token będący pieniądzem elektronicznym (e-money token). EMT jest klasycznym stablecoinem, który swoją wartość utrzymuje poprzez powiązanie z wartością konkretnej waluty będącej prawnym środkiem płatniczym. W preambule rozporządzenia MiCA wskazuje się, że tokeny te są – podobnie jak klasyczny pieniądz elektroniczny – surogatem monet i banknotów, co predysponuje je do pełnienia funkcji środka wymiany. Posiadaczom tokenów EMT przysługuje wobec emitenta roszczenie o wykup takich tokenów poprzez zapłatę wartości tokena w środkach pieniężnych innych niż pieniądz elektroniczny. Na gruncie MiCA wykluczone jest przyznawanie odsetek od EMT.

Tokeny inne niż ART i EMT

Do trzeciej kategorii kryptoaktywów, które są objęte zakresem zastosowania MiCA zaliczone są wszystkie pozostałe tokeny, które nie kwalifikują się jako ART i EMT, ale co do których stosowane są przepisy MiCA. Jednocześnie, w rozporządzeniu wskazuje się, że grupa ta w szczególności obejmuje tokeny użytkowe (utility tokens).

Kryptoaktywa nieobjęte zakresem zastosowania MiCA

Rozporządzenie MiCA zawiera także obszerny katalog kryptoaktywów, które nie podlegają jego zastosowaniu:

• Tokeny będące usługami uregulowanymi w innych aktach – jako przykład można wyobrazić sobie token, który jest w istocie klasycznym depozytem, środkiem pieniężnym lub pieniądzem elektronicznym.
• Tokeny będące instrumentami finansowymi – punkt ten jest szczególnie istotny w kontekście wprowadzonego na gruncie DLT Pilot Regime rozszerzenia definicji instrumentu finansowego zawartej w MIFID2 o instrumenty finansowe wyemitowane za pomocą technologii rozproszonego rejestru (zob. omówienie DLT Pilot). Dostrzegając praktyczne trudności związane z kwalifikacją danego tokena jako instrumentu finansowego ustawodawca unijny zobowiązał ESMA do wydania w ciągu 18 miesięcy od wejścia w życie MiCA wytycznych odnośnie warunków i kryteriów kwalifikowania kryptoaktywów jako instrumentów finansowych.
• NFT (non-fungible token) – z tym zastrzeżeniem, że wydanie NFT tak jak to zwykle ma miejsce w serii, może sprawdzić, że dany token zostanie pozbawiony cechy unikalności. W MiCA wprost wskazuje się, że przypisanie tokenowi niepowtarzalnego identyfikatora nie jest wystarczające by uznać go za NFT.

Terytorialny zakres zastosowania MiCA

Rozporządzenie stosuje się do podmiotów, które uczestniczą w emisji, ofercie publicznej i dopuszczenie do obrotu kryptoaktywów lub świadczą usługi związane z kryptoaktywami na terytorium Unii Europejskiej.

Reverse Solication

Podążając śladem regulacji takich jak MIFID czy MIFIR, MiCA wprost dopuszcza wykonywanie działalności objętej jej zakresem przez firmy z państw trzecich w modelu reverse solicitation, czyli z wyłącznej inicjatywy klienta. Oznacza to, że osoba zamieszkująca na terytorium jednego z krajów Unii Europejskiej nie będzie miała problemów ze skorzystaniem z usług związanych z kryptoaktywami świadczonych przez nieposiadającą licencji CASP spółkę z państwa trzeciego w państwie jej zamieszkania czy nabyciem tokenów wyemitowanych przez taki podmiot.

Katalog czynników, które są istotne z perspektywy kwalifikacji danej usługi jako świadczonej w modelu reverse soliciation nie został w rozporządzeniu MiCA określony. Zgodnie jednak z doktrynalnymi poglądami, za działania które powodują, że model świadczenia usługi z wyłącznej inicjatywy klienta nie znajdzie w danej sytuacji zastosowania uznawane są:

• Podejmowanie akcji promocyjnych ukierunkowanych na dany rynek
• Stworzenie stałego modelu biznesowego opierającego się na reverse soliciation
• Aktywne pozyskiwanie usługobiorców z innego państwa
• Posiadanie przez usługodawcę strony internetowej z daną domeną krajową
• Inicjowania publikowania notek prasowych w portalach lub magazynach dedykowanych dla danego rynku

Zasady specjalne

Ułatwienia dla podmiotów posiadających zezwolenie na świadczenie usług finansowych

Rozporządzenie MiCA ułatwia niektórym podmiotom m.in. instytucji kredytowej, domowi maklerskiemu, depozytowi papierów wartościowych czy instytucji pieniądza elektronicznego świadczenia usług regulowanych przez MiCA. Co więcej, w niektórych przypadkach, MiCA wprost wskazuje, że pewne usługi mogą być świadczone tylko przez określone podmioty – dokonać oferty publicznej lub ubiegać się o dopuszczenie do obrotu EMT może tylko instytucja kredytowa lub instytucja pieniądza elektronicznego, która jednocześnie jest emitentem takiego tokena.

Najważniejsze ułatwienie to brak konieczności uzyskiwania zezwolenia na świadczenie usług w zakresie kryptoaktywów dla instytucji kredytowych, depozytów papierów wartościowych, firm inwestycyjnych, uczestników rynku (market operator), instytucji pieniądza elektronicznego, spółki zarządzającej UCITS lub zarządzającego alternatywnym funduszem inwestycyjnym. W celu rozpoczęcia takiej działalności, podmioty te muszą jedynie przesłać właściwemu organowi nadzoru powiadomienie, zawierające m.in. program działalności, procedury wewnętrzne, dokumentację techniczną systemów ICT oraz opis procedury wyodrębniania kryptoaktywów i środków pieniężnych klientów.

Inne ułatwienia przewidziane w MiCA, na które warto w tym miejscu zwrócić uwagę to brak konieczności uzyskania zezwolenia na ofertę publiczną lub ubieganie o dopuszczenie się do obrotu ART, jeżeli emitentem ART jest instytucja kredytowa. Podobnie jak w przypadku licencji CASP – w tym zakresie instytucja kredytowa jest zobowiązana do sporządzenia dokumentu informacyjnego, odpowiedniej dokumentacji (w tym opinii prawnej stwierdzającej, że ART nie jest wyłączony w zakresu zastosowania MiCA oraz nie jest EMT) oraz do notyfikowania organu nadzoru.

Okresy przejściowe

MiCA w sposób szczegółowy reguluje także sytuację kryptoaktywów oraz dostawców usług w zakresie kryptoaktywów, którzy świadczyli usługi w zakresie kryptoaktywów przed rozpoczęciem stosowania przepisów MiCA:

• Dostawcy usług w zakresie kryptoaktywów, którzy świadczyli usługi przed wejściem w życie MiCA mogą świadczyć je przez 18 miesięcy od rozpoczęcia stosowania przepisów rozporządzenia lub do czasu uzyskania licencji CASP. Państwa członkowskie mogą podjąć decyzję o niestosowaniu okresu przejściowego, jeżeli uznają, że krajowe ustawodawstwo jest mniej rygorystyczne niż przepisy MiCA.
• Emitenci ART, którzy wyemitowali tokeny 12 miesięcy przed stosowaniem przepisów MiCA, mogą w dalszym ciągu je emitować do czasu udzielenia zezwolenia/zatwierdzenia dokumentu informacyjnego, o ile w odpowiednim czasie wystąpią o zezwolenie lub powiadomią właściwy organ nadzoru.
• Przepisy dotyczące ofert publicznych tokenów innych niż ART i EMT nie mają zastosowania do tych ofert publicznych, które zakończyły się przed rozpoczęciem stosowania MiCA.
• Państwa członkowskie mogą stosować uproszczoną procedurę licencyjną CASP w przypadku kiedy wniosek jest składany przez podmiot posiadający zezwolenie na świadczenie usług związanych z kryptoaktywami na podstawie prawa krajowego.

Oferty publiczne i ubieganie się o dopuszczenie do obrotu

Tokeny inne niż ART i EMT

Złożyć ofertę publiczną lub ubiegać się o dopuszczenie do obrotu w Unii tokena innego niż ART i EMT może tylko osoba prawna, która:

• Sporządziła dokument informacyjny (tzw. whitepaper), zgłosiła go właściwemu organowi nadzoru i opublikowała – dokument taki zawiera w szczególności informacje o oferującym i emitencie (jeżeli są to różne podmioty), projekcie kryptoaktywa i detalach samego kryptoaktywa, technologii, ryzyka, ofercie publicznej kryptoaktywów, praw i obowiązków związanych z kryptoaktywem, a także informacji na temat niekorzystnych skutków dla klimatu i środowiska mechanizmu konsensu zastosowanego do emisji kryptoaktywa. Kluczowe w praktyce będzie określenie towarów i usług, do których tokeny użytkowe dają dostęp, a także określenie sposobu wymiany tokena użytkowego na te towary i usługi. Ponadto, dokument musi zawierać oświadczenie wskazujące, że nie został on zatwierdzony przez żaden właściwy organ, a odpowiedzialność za jego treść ponosi w całości oferujący, a także informacje na temat ryzyk związanych z kryptoaktywem (m.in. ryzyko utraty na wartości) czy też całym projektem (np. ryzyko niewymienialności tokena na dobra lub usługi w przypadku niepowodzenia projektu).
• Sporządziła i opublikowała ewentualne materiały marketingowe dotyczące kryptoaktywa – materiały marketingowe muszą być wyraźnie oznaczone, nie mogą wprowadzać w błąd, a ponadto powinny zawierać stosowne oświadczenia wskazujące na brak zatwierdzenia materiału marketingowe przez organy nadzoru. Organ nadzoru ma prawo badać czy materiały marketingowe dotyczące oferty publicznej spełniają wymogi rozporządzenia MiCA.
• Spełnia określone wymogi – m.in. działa w sposób uczciwy, rzetelny, profesjonalny, przekazuje posiadaczom jasne i niewprowadzające w błąd informacje, identyfikuje i zapobiega konfliktom interesów, utrzymuje swoje systemy i protokoły bezpiecznego dostępu w sposób odpowiedni z normami unijnymi.

Po opublikowaniu dokumentu informacyjnego przez oferującego, kryptoaktywa inne niż ART i EMT mogą być oferowane i dopuszczone do obrotu na terenie całej Unii Europejskiej.

Przywołane powyżej wymogi nie mają zastosowania do ofert publicznych tokenów innych niż ART i EMT, które:

• są oferowane za darmo,
• są tworzone automatycznie jako nagroda za utrzymanie DLT lub walidacje transakcji w sieci DLT,
• zapewniają dostęp do dobra lub usługi, które już istnieje,
• są wykorzystywane do wymiany za towary lub usługi wyłącznie w ograniczonej sieci (jeżeli łączna wartość oferty publicznej przekroczy 1 000 000 EUR, emitent jest zobowiązany do powiadomienia o tym fakcie organu nadzoru wraz z uzasadnieniem dlaczego oferta ta jest zwolnienia z wymogów dotyczących oferty publicznej).

Posiadacz detaliczny (osoba fizyczna działająca w celach niemieszczących się w ramach jej działalności handlowej, zawodowej), która nabywa kryptoaktywa bezpośrednio od oferującego albo CASP ma prawo do odstąpienia od umowy nabycia tokena innego niż ART i EMT w terminie 14 dni kalendarzowych bez ponoszenia jakichkolwiek opłat, kosztów i bez podawania przyczyny. Zwrot środków następuje w sposób niezwłoczny przy użyciu tych samych środków płatności, które zostały użyte w pierwotnej transakcji. Posiadacz detaliczny może zgodzić się też na inne rozwiązanie, które nie obciąży go żadnymi opłatami, ani kosztami. Prawo do odstąpienia nie ma zastosowania w przypadku, kiedy kryptoaktywa zostało dopuszczone do obrotu przed nabyciem przez posiadacza detalicznego.

ART

Oferta publiczna na terenie Unii Europejskiej lub ubieganie się o dopuszczenie do obrotu ART może zostać dokonane tylko przez emitenta ART, który jednocześnie uzyskał zezwolenie od właściwego organu nadzoru lub który jest instytucją kredytową i spełnia odpowiednie wymogi przewidziane w rozporządzeniu MiCA. W celu uzyskania zezwolenia na ofertę publiczną lub dopuszczenie ART do obrotu konieczne jest przedłożenie obszernej dokumentacji m.in. programu działalności, oceny rękojmi członków organu zarządzającego emitenta oraz udziałowców posiadających znaczny udział w emitencie, dokumentu informacyjnego dotyczącego kryptoaktywa, a także szeregu innych dokumentów i procedur wewnętrznych. Szczególnie interesujący jest także wymóg konieczności przedstawienia opinii prawnej stwierdzającej, że ART nie kwalifikuje się jako token wyłączony z zakresu zastosowania rozporządzenia oraz że nie jest klasyfikowany jako EMT. Ponadto, rozporządzenia MiCA nakłada na emitentów ART liczne obowiązki dotyczące posiadania odpowiednich procedur, funduszy własnych i rezerw aktywów (łączna wartość rezerw ma być co najmniej równa łącznej wartości roszczeń jakie mają wobec emitenta posiadacze tokenów ART) czy informowania posiadaczy ART na temat liczby tokenów w obiegu oraz wartości rezerw

Po upływie 60 dni od otrzymania kompletnego wniosku, właściwy organ przekazuje projekt decyzji i wniosek o zezwolenie do EUNE, ESMA oraz EBC, a w niektórych przypadkach także właściwemu bankowi centralnemu, które wydają opinie zawierającą ich ocenę. Organ rozpatrujący wniosek o wydanie zezwolenia powinien uwzględnić opinie przywołanych podmiotów, aczkolwiek nie są one wiążące (zob. Licencjonowanie ART i CASP (MiCA)).

EMT

Rozporządzenie MiCA zrównuje pozycję EMT z pieniądzem elektronicznym wskazując, że co do zasady (poza szczególnymi przepisami przewidzianymi w rozporządzeniu) stosowane są wobec nich przepisy dyrektywy 2009/110/WE. Dokonać ofertę publiczną EMT lub ubiegać się o dopuszczenia EMT do obrotu może tylko podmiot, który jest emitentem tokena oraz posiada zezwolenie na prowadzenie działalności jako instytucja kredytowa lub instytucja pieniądza elektronicznego. Ponadto, podmiot ten jest zobowiązany zgłosić dokument dotyczący EMT do właściwego organu a także opublikować go zgodnie z przepisami rozporządzenia MiCA.

Treść dokumentu informacyjnego jest zasadniczo zbieżna z informacjami, które podaje się przy ofercie publicznej innych tokenów. Są to informacje o emitencie, informacje na temat tokena, oferty publicznej EMT, praw i obowiązków związanych z EMT, technologii, ryzyka i niekorzystnych skutkach dla klimatu, a także podsumowanie sformułowane w jasny i zrozumiały sposób. Ponadto, emitent EMT jest objęty szeregiem innych wymogów dotyczących w szczególności treści materiałów marketingowych, inwestowania środków pieniężnych otrzymanych w zamian za EMT czy planu naprawy i wykupu, który określa kroki podejmowane przez emitenta celem zapewnienia zgodności z wymogami dotyczącymi wysokości rezerwy aktywów.

Usługi dla kryptoaktywów

Usługi dla kryptoaktywów

Usługi dla kryptoaktywów obejmują:

• przechowywanie kryptoaktywów i administrowania nimi w imieniu klientów – usługa obejmuje zarówno przechowywanie kryptoaktywów jak i usługę sprawowania pieczy nad środkami dostępu do kryptoaktywów (kluczy prywatnych)
• prowadzenie platformy obrotu kryptoaktywami
• wymiana kryptoaktywów na środki pieniężne
• wymiana kryptoaktywów na inne kryptoaktywa
• wykonywanie zleceń związanych z kryptoaktywami w imieniu klientów
• plasowanie kryptoaktywów
• przyjmowanie i przekazywanie zleceń związanych z kryptoaktywami w imieniu klientów
• doradztwo w zakresie kryptoaktywów
• zarządzanie portfelem kryptoaktywów
• świadczenie usług transferu kryptoaktywów w imieniu klientów

Poza zakresem zastosowania MiCA pozostają w szczególności:

• usługi, które są świadczony w sposób w pełni zdecentralizowany – przykładowo DEXy czyli tzw. zdecentralizowane giełdy kryptowalut
• dostawcy sprzętu lub oprogramowania dla portfeli niepowierniczych (non-custodial wallets)

Zezwolenie CASP

Usługi w zakresie kryptoaktywów mogą świadczyć wyłącznie:

• Osoby prawne lub inne przedsiębiorstwa, które uzyskały zezwolenie na świadczenie usług jako dostawca usług w zakresie kryptoaktywów (CASP)
• Podmioty posiadające licencję na świadczenie innych usług z obszaru szeroko rozumianych finansów np. instytucje kredytowe, firmy inwestycyjne, centralne depozyty papierów wartościowych czy instytucje pieniądza elektronicznego. Podmioty te są zobowiązane do notyfikowana zamiaru podjęcia działalności w zakresie kryptoaktywów i przekazania wyszczególnionych w MiCA dokumentów (zależne od rodzaju podmiotu, a także od zakresu świadczonych usług) do właściwego organu nadzoru.

Katalog informacji i dokumentów, które należy przekazać wraz z wnioskiem o zezwolenie na świadczenie usług w charakterze CASP jest rozległy – wnioskodawca zobowiązany jest przedłożyć m.in. procedury wewnętrzne (np. program działalności, procedury kontroli wewnętrznej, dokumentację techniczną systemów ICT, procedury dot. wyodrębniania kryptoaktywów i środków pieniężnych klienta, procedurę outsourcingu), dokumenty poświadczające rękojmię osób zarządzających i akcjonariuszy posiadających znaczny pakiet akcji (zarówno bezpośrednich i pośrednich) czy dowody na spełnienie wymogów dotyczących zabezpieczeń ostrożnościowych.

Właściwy organ nadzoru w terminie 40 dni od otrzymania kompletnego wniosku wydaje decyzję o udzieleniu lub odmowie udzielenie zezwolenia. Organ odmówi udzielenia zezwolenia w szczególności, jeżeli zarząd wnioskodawcy stanowi zagrożenie dla interesów klientów lub integralności rynku, naraża wnioskodawcę na ryzyko prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu albo kiedy członkowie organu zarządzającego lub akcjonariusze (pośredni lub bezpośredni) nie przeszli pomyślnie oceny rękojmiowej.

CASP są na mocy przepisów MiCA objęci szeregiem różnych obowiązków. Powinni oni m.in. w swoich przekazach marketingowych przekazywać informacje w sposób klarowny, posiadać zabezpieczenia ostrożnościowe w odpowiedniej wysokości, ewidencjonować wszystkie działania, zlecenia i transakcje wykonywane w ramach świadczenia usług, zabezpieczać środki klientów (poprzez posiadanie mechanizmów zabezpieczenia środków dostępu do kryptoaktywów, w przypadku, gdy CASP taki posiadania czy deponowanie środków pieniężnych klientów w instytucji kredytowej lub banku centralnym). Ostateczny zakres obowiązków dotyczących świadczenia usług związanych z kryptoaktywami będzie uzależniony od rodzaju usług, które oferuje CASP – zgodnie z MiCA, CASP będzie zobowiązany do przestrzegania dodatkowych wymogów lub wypełnienia dodatkowych obowiązków zależnie od rodzaju świadczonych przez siebie usług.

Licencja CASP jest paszportowalna – świadczenie usług w zakresie kryptoaktywów w więcej niż jednym państwie członkowskim wymaga notyfikacji właściwego organu nadzoru poprzez przekazanie mu informacji na temat usług, które CASP zamierza świadczyć, wykazu państw, w których CASP zamierza świadczyć usługi, daty rozpoczęcia planowanego świadczenia usług oraz wykazu wszystkich innych rodzajów działalności prowadzonej przez CASP, które nie są objęte rozporządzeniem MiCA (zob. Licencjonowanie ART i CASP (MiCA)).

MiCA – AML i prywatność

Rozporządzenie MiCA szczególną uwagę zwraca także na kwestie związane z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu. W pierwszej kolejności należy wskazać, że CASP niewątpliwie będą zaliczeni do katalogu instytucji obowiązanych na gruncie procedowanego rozporządzenia AML. Niezależnie od tego, wątki związane z AML i prywatnością (anonimowością) pojawiają się w MiCA w wielu różnych kontekstach, przykładowo:

• Zakaz dopuszczania do obrotu kryptoaktywów, które posiadają wbudowaną funkcję anonimizacji (chyba, że CASP prowadzący platformę obrotu jest w stanie zidentyfikować posiadaczy kryptoaktywów i historię transakcji)
• Skazanie za przestępstwo prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu jest istotne z perspektywy oceny reputacji członków organu zarządzającego emitenta ART i CASP oraz akcjonariuszy lub udziałowców posiadających znaczny pakiet akcji lub udziałów
• Elementem wniosku o zezwolenie na złożenie oferty publicznej lub dopuszczenie do obrotu ART jest załączenie procedur wewnętrznych zapewniających wypełnienie obowiązków z zakresu AML (w przypadku gdy wnioskodawca współpracuje z CASP)
• Właściwy organ nadzoru podczas procedury udzielania zezwolenia na złożenie oferty publicznej lub dopuszczenie do obrotu ART lub zezwolenia na świadczenie usług w charakterze CASP może współpracować lub konsultować się z właściwymi organami ds. AML
• Opis procedur wewnętrznych w zakresie AML jest elementem notyfikacji w przypadku zamiaru świadczenia przez niektóre podmioty finansowe, które nie muszą uzyskiwać zezwolenia usług w zakresie kryptoaktywów
• Przesłanka narażenia działalności przez organ zarządzający CASP na ryzyko prania pieniędzy jest obligatoryjną przesłanką odmowy udzielenie zezwolenia CASP
• Brak posiadania skutecznych procedur wewnętrznych w zakresie AML jest obligatoryjną przesłanką cofnięcia zezwolenia CASP
• CASP prowadzający platformę obrotu kryptoaktywami musi posiadać procedury zapobiegające wykorzystywaniu infrastruktury do celów prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu

Spis treści

1. Przedmiot, zakres zastosowania I definicje
2. Kryptoaktywa inne niż tokeny powiązane z aktywami lub tokeny będące e-pieniądzem
   • Oferta publiczna, dopuszczenie do obrotu
   • Treść i forma dokumentu informacyjnego
   • Wymogi w zakresie materiałów marketingowych
   • Prawa i obowiązki oferujących oraz nabywców
3. Tokeny powiązane z aktywami
   • Oferta publiczna, dopuszczenie do obrotu
   • Elementy wniosku o zezwolenie
   • Treść i forma dokumentu informacyjnego
   • Procedura udzielenia zezwolenia
   • Obowiązki i odpowiedzialność emitentów ART
   • Fundusze własne i rezerwy aktywów
   • Znaczące ART
   • Plan naprawy i wykupu
4. Tokeny będące e-pieniądzem
   • Oferta publiczna, dopuszczenie do obrotu
   • Emisja i możliwość wykupu EMT
   • Treść i forma dokumentu informacyjnego
   • Obowiązki emitentów
   • Inwestowanie środków pieniężnych klientów
   • Plan naprawy i wykupu
   • Znaczące EMT
5. Zezwolenie na prowadzenie działalności w charakterze dostawcy usług w zakresie kryptoaktywów oraz warunki prowadzenia działalności przez tych dostawców
   • Udzielenie zezwolenia CASP
   • Reverse soliciation
   • Elementy wniosku o zezwolenie
   • Procedura udzielenia zezwolenia
   • Transgraniczne świadczenie usług
   • Obowiązki CASP
   • Obowiązki związane ze świadczeniem określonych usług w zakresie kryptoaktywów
6. Zakaz nadużyć na rynku związanym z kryptoaktywami i zapobieganie takim nadużyciom
   • Informacje poufne
   • Manipulacje na rynku
7. Właściwe organy, EUNB i ESMA
   • Uprawnienia i współpraca
   • Rejestry ESMA
   • Kary
   • Uprawnienia nadzorcze EBA w stosunku do znaczących ART i EMT
8. Akty delegowane
9. Przepisy przejściowe i końcowe
   • Sprawozdania Komisji, ESMA
   • Środki przejściowe
   • Zmiany w innych aktach prawnych
   • Wejście w życie i stosowanie
10. Załączniki
    • Treść dokumentu informacyjnego dla tokenów innych niż ART i EMT
    • Treść dokumentu informacyjnego dla ART
    • Treść dokumentu informacyjnego dla EMT
    • Minimalne wymogi kapitałowe dla CASP
    • Wykaz naruszeń w odniesieniu do emitentów znaczących ART
    • Wykaz naruszeń w odniesieniu do emitentów znaczących EMT

MiCA - FAQ

1. Jaki problem rozwiązuje rozporządzenie?

MiCA jest swoistą konstytucją dla kryptoaktywów. Rozporządzenie reguluje w kompleksowy sposób prawną sytuację kryptoaktywów, które do tej pory pozostawały poza zakresem regulacji prawa europejskiego. MiCA wprowadza także nową licencję – zezwolenie na prowadzenie działalności w w charakterze dostawcy usług w zakresie kryptoaktywów (CASP).

2. Jak MiCA dzieli kryptoaktywa?

• ART – tokeny powiązane z aktywami
• EMT – Tokeny będące e-pieniądzem
• Inne tokeny, które nie są ART albo EMT, ale są objęte zakresem zastosowania rozporządzenia

3. Czy NFT/tokeny inwestycyjne są objęte przepisami rozporządzenia?

• NFT zasadniczo nie są objęte przepisami MiCA. Jeżeli jednak są emitowane w serii, to praktyka taka może pozbawić je cechy unikalności, co w konsekwencji sprawi, że przepisy MiCA znajdą do nich zastosowanie.
• MiCA nie stosuje się do kryptoaktywów, które są kwalifikowane jako instrumenty finansowe w świetle dyrektywy MIFID2. Po rozszerzeniu definicji instrumentu finansowego w dyrektywie MIFID2 nie ma wątpliwości co do tego, że są nią objęte także instrumenty finansowe, które są emitowane na blockchaine.

4. Jakie usługi może świadczyć CASP?

W skład katalogu usług, które może świadczyć CASP wchodzą:

• zapewnianie przechowywania kryptoaktywów i administrowania nimi w imieniu klientów
• prowadzenie platformy obrotu kryptoaktywami
• wymiana kryptoaktywów na środki pieniężne
• wymiana kryptoaktywów na inne kryptoaktywa
• wykonywanie zleceń związanych z kryptoaktywami w imieniu klientów
• plasowanie kryptoaktywów
• przyjmowanie i przekazywanie zleceń związanych z kryptoaktywami w imieniu klientów
• doradztwo w zakresie kryptoaktywów
• zarządzanie portfelem kryptoaktywów

5. Posiadam licencję domu maklerskiego/instytucji pieniądza elektronicznego. Czy muszę uzyskiwać zezwolenie na świadczenie usług w zakresie kryptoaktywów?

Nie musisz uzyskiwać licencji CASP. Celem rozpoczęcia działalności musisz na co najmniej 40 dni roboczych przed rozpoczęciem świadczenia usług w zakresie kryptoaktywów poinformować o tym fakcie właściwy organ nadzoru oraz przedłożyć wymagane przez rozporządzenie dokumenty i informacje.

6. Posiadam licencję VASP w kraju X. Czy po wejściu w życie MiCA mogę dalej świadczyć usługi w zakresie kryptoaktywów?

Przez ograniczony czas tak. MiCA stanowi, że dostawcy usług w zakresie kryptoaktywów, którzy świadczyli swoje usługi zgodnie z obowiązującym prawem mogą dalej je świadczyć przez 18 miesięcy lub do momentu uzyskania licencji CASP. W stosunku do takich podmiotów państwa członkowskie mogą również stosować uproszczoną procedurę licencyjną.

Należy jednak wskazać, że państwa członkowskie mogą także podjąć decyzję o niestosowaniu 18-miesięcznego okresu przejściowego, jeżeli ich krajowe przepisy byłyby mniej rygorystyczne niż wymogi przewidziane w rozporządzeniu MiCA.

7. Czy zezwolenie na świadczenie usług w charakterze CASP jest paszportowalne?

Tak, licencja CASP jest paszportowalna. Podmiot, który zamierza świadczyć usługi w zakresie kryptoaktywów w więcej niż jednym państwie członkowskim musi jednak powiadomić o tym fakcie organ nadzoru macierzystego państwa członkowskiego i przekazać mu odpowiednie informacje i dokumenty.

8. Jako spółka z państwa trzeciego świadczyłem do tej pory dla klientów zamieszkujących na terenie UE usługi w zakresie kryptoaktywów. Czy po wejściu w życie MiCA mogę dalej to robić?

MiCA dopuszcza świadczenie usług przez podmioty mające siedzibę w państwie trzecim w modelu reverse solication tj. z wyłącznej inicjatywy klienta.

9. Chciałbym uruchomić zdecentralizowaną giełdę kryptowalut. Jakie wymogi muszę spełnić?

Usługi, które są świadczone w sposób w pełni zdecentralizowany, bez pośredników, nie są objęte zakresem zastosowania rozporządzenia MiCA.

10. Czy będzie utworzony rejestr CASP?

W MiCA przewiduje się, że ESMA będzie odpowiedzialna za tworzenie kilku różnych rejestrów:

• Rejestru dokumentów informacyjnych
• Rejestru emitentów ART i EMT
• Rejestru CASP
• Rejestru podmiotów świadczących usługi w zakresie kryptoaktywów, które nie posiadają licencji CASP

11. Jaka jest relacja pomiędzy MiCA a DLT Pilot?

MiCA często jest zestawiana w opracowaniach z rozporządzeniem DLT Pilot Regime. Należy jednak zaznaczyć, że pomimo tego, że przedmiot rozporządzeń wydaje się być zasadniczo zbieżny tj. kryptoaktywa, to w zasadzie dotyczą one innych rzeczy.

DLT Pilot Regime umożliwia wykonywanie funkcji rynku kapitałowego w infrastrukturach opartych na DLT. Rozporządzenie dotyczy klasycznych instrumentów finansowych, tyle że w postaci stokenizowanej (instrument finansowymi obsługiwany przez DLT). Szersze omówienie DLT Pilot Regime dostępne jest tutaj.

MiCA nie znajduje zastosowania do instrumentów finansowych w formie stokenizowanej – przedmiotem MiCA są te kryptoaktywa, których nie kwalifikuje się jako usługi lub aktywa określone w innych aktach prawnych.

11. Jaka jest relacja pomiędzy MiCA a DAC-8?

Dyrektywa DAC-8 (projekt przyjęty przez Komisję 16 maja 2023 r.) dotyczy sprawozdawczości  podatkowej w obszarze kryptoaktywów. Zgodnie z przepisami dyrektywy DAC-8 podmioty posiadające zezwolenie na działalność w charakterze CASP będą zobowiązane do raportowania informacji w zakresie transakcji wykonywanych przez klientów na terytorium UE.

MiCA – co dostarczamy?

DLK oferuje kompleksową obsługę podmiotów działających na rynku kryptoaktywów, w tym:

• Sporządzenie opinii prawnej dot. kwalifikacji danego tokena
• Przygotowanie wzorcowej dokumentacji wymaganej jako element wniosku o właściwe zezwolenie lub złożenie notyfikacji
• Wsparcie prawne w bieżącej działalności

Informacje DLK

Jeśli chcesz być na bieżąco ze sprawami regulacyjnymi, zarejestruj się i otrzymuj informacje o ważnych wydarzeniach regulacyjnych i branżowych, oraz aktywnościach DLK Legal: Rejestracja do powiadomień.