Rozporządzenie o cyfrowych rynkach (DMA)

DMA - Podsumowanie

DMA nałoży obowiązki na niektórych dostawców usług cyfrowych, tzw. „strażników dostępu” (dostawców tzw. podstawowych usług platformy spełniających dodatkowe przesłanki wielkości prowadzonego biznesu lub ilości klientów). Komisja Europejska stanie się organem nadzoru w zakresie przestrzegania DMA.

DMA - Wpływ

DMA ureguluje szczególne obowiązki dostawców niektórych usług cyfrowych, tzw. „strażników dostępu”. Strażnik dostępu to wyznaczony przez Komisję Europejską przedsiębiorca, który świadczy jedną z podstawowych usług platformy i który:

– świadczy kluczowe usługi platformy, które służą jako ważna usługa dla użytkowników biznesowych do dotarcia do użytkowników końcowych (ponad 45 milionów aktywnych użytkowników końcowych miesięcznie z siedzibą lub zlokalizowanymi w UE oraz ponad 10000 aktywnych użytkowników biznesowych rocznie w Unii w ostatnim roku budżetowym)

– ma ugruntowaną i trwałą pozycję na rynku w ramach swojej działalności lub można przewidzieć, że będzie ją posiadać w najbliższej przyszłości (gdy progi dot. ilości użytkowników zostały osiągnięte w każdym z ostatnich trzech lat obrotowych)

Podstawowe usługi platformy to:

– usługi pośrednictwa internetowego (zgodnie z art. 2 ust. 2 Rozporządzenia 2019/1150);

– wyszukiwarki internetowe (zgodnie z art. 2 ust. 5 Rozporządzenia 2019/1150);

– usługi sieci społecznościowych online (platforma umożliwiająca użytkownikom końcowym łączenie się, udostępnianie, odkrywanie i komunikowanie się ze sobą na wielu urządzeniach, w szczególności za pośrednictwem czatów, postów, filmów i rekomendacji);

– usługi platformy udostępniania wideo (zgodnie z art. 1 ust. 1aa Dyrektywy 2010/13);

– usługi łączności interpersonalnej niewykorzystująca numerów (zgodnie z art. 2 ust. 7 Dyrektywy 2018/1972);

– systemy operacyjne (oprogramowanie systemowe, które kontroluje podstawowe funkcje sprzętu lub oprogramowania i umożliwia uruchamianie na nim aplikacji);

– usługi przetwarzania w chmurze (zgodnie z art. 4 ust. 19 Dyrektywy 2016/1148);

– usługi reklamowe, włączając w to sieci reklamowe, giełdy reklamowe oraz jakiekolwiek inne usługi pośrednictwa reklamowego świadczone przez dostawcę kluczowych usług platformy świadczącego inne usługi wyżej wymienione;

– wirtualni asystenci.

DMA – co dostarczamy

1. Reprezentacja w postępowaniu notyfikacyjnym przed KE
   • Przygotowanie wniosku i obsługa postępowania przed KE w celu powiadomienia o spełnieniu się przesłanek uzyskania statusu strażnika dostępu
2. Audyt działalności dostawcy usług cyfrowych
   • Business review and preparation of recommendations to implement DMA obligations.

DMA – wpływ i wymogi

1. Działalność dostawców podstawowych usług platformy będzie działalnością nadzorowaną przez Komisję Europejską. W ramach nadzoru na strażnika dostępu zostaną nałożone obowiązki w stosunku do KE
   • zawiadomienie Komisji o spełnieniu przesłanek przyznania statusu strażnika dostępu w terminie 3 miesięcy od ich spełnienia
   • wykonanie środków nałożonych na strażnika dostępu przez KE w celu zapewniania zgodności z obowiązkami wynikającymi z DMA
   • powiadomienie KE o planowanych koncentracjach strażnika z dowolnym innym dostawcą podstawowych usług platformowych lub jakichkolwiek innych usług świadczonych w sektorze cyfrowym, czy istnieje obowiązek powiadomienia właściwych organów nadzoru danego państwa członkowskiego na mocy krajowych lub unijnych przepisów o koncentracjach
   • przesłanie KE niezależnie zaudytowanego opisu technik profilowania konsumentów, których strażnik dostępu używa w zakresie swoich podstawowych usług platformy w terminie 6 miesięcy od nadania statusu strażnika dostępu (i co najmniej coroczne odnawianie opisu)
   • przekazywanie KE wszelkich informacji potrzebnych do celów nadzoru na jej wniosek
   • wykonywanie środków tymczasowych nałożonych przez KE na strażnika dostępu (w przypadku poważnego ryzyka nieodwracalnych strat dla użytkowników biznesowych lub końcowych)
   • zapłacenie kary za nieprzestrzeganie przepisów DMA w przypadku wydania przez KE decyzji stwierdzającej takie nieprzestrzeganie
2. Na strażnika dostępu zostaną nałożone dodatkowe obowiązki związane z danymi jego użytkowników
   • powstrzymywanie się od łączenia danych osobowych pozyskiwanych za pośrednictwem tych podstawowych usług platformowych z danymi osobowymi pozyskiwanymi za pośrednictwem dowolnych innych usług oferowanych przez strażnika dostępu lub z danymi osobowymi pozyskiwanymi za pośrednictwem usług świadczonych przez osoby trzecie
   • powstrzymywanie się od rejestrowania użytkowników końcowych jako użytkowników innych usług świadczonych przez strażnika dostępu w celu łączenia danych osobowych (chyba, że użytkownikowi został zaprezentowany wybór i wyraził on na to zgodę w rozumieniu RODO)
   • zapewnienie rzeczywistej możliwości przenoszenia danych wygenerowanych w toku działalności użytkownika biznesowego lub użytkownika końcowego i – w szczególności – dostarcza użytkownikom końcowym narzędzi ułatwiających im przenoszenie danych zgodnie z RODO, w tym poprzez zapewnianie im stałej możliwości uzyskania dostępu do danych w czasie rzeczywistym
3. Na strażnika dostępu zostanie nałożony szereg obowiązków w stosunku do użytkowników biznesowych jego kluczowych usług platformy
   • zapewnianie użytkownikom biznesowym możliwości oferowania, przy wykorzystaniu usług pośrednictwa internetowego świadczonych przez osobę trzecią, tych samych produktów lub usług użytkownikom końcowym po cenach lub na warunkach innych niż w ramach usług pośrednictwa internetowego świadczonych przez strażnika dostępu
   • zapewnianie użytkownikom biznesowym możliwości promowania ofert wśród użytkowników końcowych pozyskanych za pośrednictwem podstawowej usługi platformowej oraz
   • zapewnienie możliwości zawierania z tymi użytkownikami końcowymi umów niezależnie od tego, czy korzystają oni w tym celu z podstawowych usług platformowych świadczonych przez strażnika dostępu, czy też nie
   • powstrzymywanie się od uniemożliwiania lub utrudniania użytkownikom biznesowym zgłaszania odpowiedniemu organowi publicznemu uwag dotyczących dowolnych praktyk, jakich dopuszczają się strażnicy dostępu
   • powstrzymywanie się od nakładania na użytkowników biznesowych obowiązku korzystania z usługi identyfikacyjnej świadczonej przez strażnika dostępu w kontekście usług oferowanych przez użytkowników biznesowych za pośrednictwem podstawowych usług platformowych tego strażnika dostępu, jak również obowiązku oferowania takiej usługi identyfikacyjnej lub współdziałania z taką usługą
   • powstrzymywanie się od nakładania na użytkowników biznesowych lub użytkowników końcowych obowiązku zostania abonentem lub zarejestrowania się jako użytkownik dowolnej innej podstawowej usługi platformowej jako wymogu, którego spełnienie umożliwia uzyskanie dostępu, zostanie abonentem lub zarejestrowanie się jako użytkownik dowolnej ze świadczonych przez siebie podstawowych usług platformowych
   • powstrzymywanie się od wykorzystywania – w kontekście konkurencji z użytkownikami biznesowymi – jakichkolwiek niedostępnych publicznie danych wygenerowanych w toku działalności tych użytkowników biznesowych, w tym danych wygenerowanych przez użytkowników końcowych tych użytkowników biznesowych, którzy korzystają z oferowanych przez niego podstawowych usług platformowych, lub z niepublicznie dostępnych danych dostarczonych przez tych użytkowników biznesowych korzystających z oferowanych przez niego podstawowych usług platformowych lub dostarczonych przez użytkowników końcowych tych użytkowników biznesowych
   • zapewnianie użytkownikom biznesowym i dostawcom usług pomocniczych możliwość uzyskania dostępu do tego samego systemu operacyjnego, sprzętu lub funkcji oprogramowania, które są dostępne dla strażnika dostępu lub wykorzystywane przez niego do świadczenia dowolnych usług pomocniczych, oraz gwarantuje interoperacyjność wspomnianych systemu operacyjnego, sprzętu lub funkcji oprogramowania
   • zapewnianie użytkownikom biznesowym lub osobom trzecim upoważnionym przez użytkownika biznesowego możliwość skorzystania z funkcji nieodpłatnego, rzeczywistego, stałego, wysokiej jakości dostępu i korzystania w czasie rzeczywistym z danych zagregowanych lub niezagregowanych dostarczanych lub generowanych w kontekście korzystania z odpowiednich podstawowych usług platformowych przez tych użytkowników biznesowych oraz przez użytkowników końcowych mających styczność z produktami lub usługami oferowanymi przez tych użytkowników biznesowych; jeżeli chodzi o dane osobowe, zapewnia dostęp do takich danych i możliwość korzystania z tych danych wyłącznie wówczas, gdy są one bezpośrednio powiązane z faktem korzystania przez użytkownika końcowego z produktów lub usług oferowanych przez odpowiedniego użytkownika biznesowego za pośrednictwem stosownej podstawowej usługi platformowej oraz gdy użytkownik końcowy zdecyduje się udostępnić takie dane, wyrażając zgodę w rozumieniu RODO
   • stosowanie uczciwych i niedyskryminujących warunków dostępu dla użytkowników biznesowych do swojego sklepu z aplikacjami
4. Na strażnika dostępu zostanie nałożony szereg obowiązków w stosunku do użytkowników końcowych jego kluczowych usług platformy
   • zapewnianie użytkownikom końcowym możliwość odinstalowania dowolnych aplikacji wstępnie zainstalowanych w ramach oferowanej przez niego podstawowej usługi platformowej bez uszczerbku dla możliwości ograniczenia przez strażnika dostępu zakresu takiej możliwości odinstalowania w taki sposób, by nie obejmowała ona aplikacji mających kluczowe znaczenie dla funkcjonowania systemu operacyjnego lub urządzenia i które ze względów technicznych nie mogą być oferowane przez osoby trzecie jako autonomiczny produkt
   • powstrzymywanie się od technicznego ograniczania użytkownikom końcowym możliwości korzystania z różnych aplikacji i usług, do których można uzyskać dostęp przy użyciu systemu operacyjnego strażnika dostępu, oraz do wykupowania abonamentów takich aplikacji i usług, w tym również jeżeli chodzi o wybór dostawcy usługi dostępu do internetu dla użytkowników
     końcowych
   • powstrzymywanie się od nakładania na użytkowników biznesowych lub użytkowników końcowych obowiązku zostania abonentem lub zarejestrowania się jako użytkownik dowolnej innej podstawowej usługi platformowej zidentyfikowanej zgodnie z art. 3 lub spełniającej progi ustanowione w art. 3 ust. 2 lit. b) jako wymogu, którego spełnienie umożliwia uzyskanie dostępu, zostanie abonentem lub zarejestrowanie się jako użytkownik dowolnej ze świadczonych przez siebie podstawowych usług platformowych zidentyfikowanych zgodnie z tym artykułem;
   • zapewnianie użytkownikom końcowym – za pośrednictwem podstawowych usług platformowych świadczonych przez strażnika dostępu – możliwości uzyskania dostępu do oraz korzystania z treści, abonamentów, funkcji lub innych elementów przy użyciu aplikacji użytkownika biznesowego, jeżeli użytkownicy końcowi pozyskali te elementy od odpowiedniego użytkownika biznesowego bez korzystania z podstawowych usług platformowych świadczonych przez strażnika dostępu
5. Na strażnika dostępu zostanie nałożony szereg obowiązków wobec podmiotów trzecich
   • udzielanie reklamodawcom i wydawcom, na rzecz których świadczy usługi reklamowe, na ich żądanie informacji dotyczących ceny płaconej przez reklamodawcę i wydawcę, a także kwoty lub wysokości wynagrodzenia wypłacanego wydawcy z tytułu opublikowania danej reklamy oraz z tytułu każdej odpowiedniej usługi reklamowej świadczonej przez strażnika dostępu.
   • zapewnianie reklamodawcom i wydawcom – na ich żądanie i nieodpłatnie – dostępu do stosowanych przez strażnika dostępu narzędzi pomiaru wyników oraz informacji potrzebnych reklamodawcom i wydawcom do przeprowadzenia samodzielnie weryfikacji zasobów reklamowych
   • zapewnianie dowolnemu dostawcy wyszukiwarek internetowych będącemu osobą trzecią – na jego żądanie – dostęp, na sprawiedliwych, rozsądnych i niedyskryminujących warunkach, do danych dotyczących plasowania, zapytań, kliknięć i wyświetleń związanych z nieodpłatnym i płatnym wyszukiwaniem dokonywanym przez użytkowników końcowych przy wykorzystaniu wyszukiwarek internetowych strażnika dostępu (z zastrzeżeniem anonimizacji danych dotyczących zapytań, kliknięć i wyświetleń będących danymi osobowymi)
   • pozwalanie na instalowanie i efektywne korzystanie z oferowanych przez osoby trzecie aplikacji lub sklepów z aplikacjami korzystających z systemów operacyjnych tego strażnika dostępu lub współpracujących z takimi systemami oraz zapewnia możliwość uzyskania dostępu do tych aplikacji lub sklepów z aplikacjami w inny sposób niż za pośrednictwem podstawowych usług platformowych świadczonych przez tego strażnika dostępu. Strażnik dostępu musi mieć możliwość podejmowania proporcjonalnych działań w celu zapewnienia, aby oferowane przez osoby trzecie aplikacje lub sklepy z aplikacjami nie zagrażały integralności dostarczanego przez niego sprzętu lub systemu operacyjnego
   • powstrzymywanie się od plasowania usług i produktów oferowanych przez samego strażnika dostępu lub przez dowolną osobę trzecią należącą do tego samego przedsiębiorstwa na korzystniejszych zasadach niż podobne usługi lub produkty oferowane przez inną osobę trzecią oraz dokonuje takiego plasowania na podstawie sprawiedliwych i niedyskryminujących warunków

DMA – spis treści

I – Przedmiot, zakres i definicje
a) pozytywny zakres
b) wyłączenie sieci łączności elektronicznej
c) wyłączenie usług łączności elektronicznej
d) strażnik dostępu jako dostawca podstawowych usług platformy wyznaczonych na podstawie art. 3
e) lista podstawowych usług platformy

II – Strażnicy dostępu
a) przesłanki uzyskania statusu
b) tryb wyznaczania
c) przegląd statusu strażnika dostępu

III – Praktyki strażników, które ograniczają konkurencję lub są niesprawiedliwe
a) obowiązki strażników dostępu
b) uprawnienia Komisji związane z obowiązkami strażników dostępu
c) obowiązek informowania o koncentracjach

IV – Badanie rynku
a) uprawnienia Komisji do wszczęcia badania rynku
b) badanie rynku w celu wyznaczenia strażników dostępu
c) badanie rynku dotyczące systematycznego niewypełniania obowiązków
d) badanie rynku dotyczące nowych usług i nowych praktyk

V – Uprawnienia śledcze, wykonawcze i kontrolne
a) uprawnienia Komisji do wszczęcia postępowania
b) uprawnienia Komisji do żądania informacji
c) uprawnienia Komisji do przeprowadzania przesłuchań
d) uprawnienia Komisji do przeprowadzania inspekcji
e) środki tymczasowe
f) monitorowanie efektywnej realizacji obowiązków DMA
g) decyzje o braku zgodności
h) grzywny
i) prawo do bycia wysłuchanym i prawo dostępu do akt
j) tajemnica zawodowa
k) współpraca z organami i sądami krajowymi
l) grupa wysokiego szczebla

VI – Postanowienia ogólne
a) ogólna przejrzystość decyzji KE
b) kontrola Trybunału Sprawiedliwości UE
c) akty delegowane
d) wejście w życie dwudziestego dnia po opublikowaniu
e) stosowanie od 2 maja 2023 roku, z wyjątkami

DMA – FAQ

1. Co odróżnia użytkowników końcowych od biznesowych?
   • Użytkowników biznesowych od końcowych różni to, że użytkownicy biznesowi używają kluczowych usług platformy w ramach swojej działalności gospodarczej lub zawodowej używając tych usług w celu dostarczania towarów i świadczenia usług użytkownikom końcowym.

KALENDARZ KAMIENI MILOWYCH

• 2021 – w toku prace nad projektem w organach Unii Europejskiej
• 15.12.2020 – ogłoszenie projektu (przejdź do strony projektu)
• 25.03.2022 – porozumienie pomiędzy Radą a Parlamentem Europejskim
• 11.05.2022 – opublikowanie tekstu kompromisowego (przejdź do tekstu)
• 05.2022 – odroczenie wejścia w życie do 2023
• 05.07.2022 – przyjęcie przez Parlament Europejski (przejdź do tekstu)
• 12.10.2022 – publikacja w OJ, wejście w życie po 20 dniach od publikacji
• 06.03.2023 – zorganizowanie przez Komisję Europejską warsztatów w przedmiocie przepisów DMA dotyczących sklepów z aplikacjami (app stores)
• 02.05.2023 – rozpoczęcie stosowania (z wyjątkami)