Praktyczne aspekty stosowania Wytycznych EBA dotyczących AML/CFT Compliance Officera

Porządek czasowy

EBA wytyczne AML CO: Guidelines on policies and procedures in relation to compliance management and the role and responsibilities of the AML/CFT Compliance Officer under Article 8 and Chapter VI of Directive (EU) 2015/849) – przejdź to treści aktu na stronach publikatora (link aktywny 09.02.2023)
14.06.2022 – uchwalony
01.12.2022 – wejście w życie i obowiązywanie

Najważniejsze

Po pierwsze, katalog podmiotów zobowiązanych do stosowania Wytycznych AMLCO został wskazany w dwóch osobnych jednostkach redakcyjnych (tj. w Punkcie 6 i 8 Wytycznych AMLCO), które odmiennie regulują zakres stosowania Wytycznych AMLCO raz do instytucji kredytowych i finansowych w rozumieniu odnośnych przepisów, innym razem do instytucji kredytowych i finansowych, o ile posiadają one status podmiotu sektora finansowego w rozumieniu art. 4 pkt 1a rozporządzenia (UE) 1093/2010, ustanawiającego Europejski Urząd Nadzoru Bankowego („Rozporządzenie EBA”).

Po drugie, wyjaśnienia wymaga czy zakresem Wytycznych AMLCO objęte są także instytucje obowiązane na gruncie ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu („Ustawa AML”), które nie podlegają nadzorowi zgodnie z aktami ustawodawczymi wskazanymi w art. 1 ust. 2 Rozporządzenia EBA.

Katalog podmiotowy

Punkt 6 vs Punkt 8 Wytycznych AMLCO

W Punkcie 6 Wytycznych AMLCO wskazano, że mają one zastosowanie do:

• instytucji kredytowych w rozumieniu art. 3 pkt 1 Dyrektywy AML – są to w szczególności banki i niektóre firmy inwestycyjne;
• instytucji finansowych w rozumieniu art. 3 pkt 2 Dyrektywy AML, tj. przedsiębiorstw prowadzących co najmniej jeden z rodzajów działalności wymienionych w pkt 2-12 oraz w pkt 14 i 15 załącznika I do dyrektywy 2013/36/UE– są to w szczególności instytucje pożyczkowe, firmy leasingowe, zakłady ubezpieczeń i pośrednicy ubezpieczeniowi w zakresie działalności dotyczącej ubezpieczeń na życie oraz kantory wymiany walut.

Natomiast Punkt 8 Wytycznych AMLCO ogranicza krąg adresatów Wytycznych AMLCO do tych instytucji kredytowych lub instytucji finansowych, które są podmiotami sektora finansowego w rozumieniu art. 4 pkt 1a Rozporządzenia EBA.

Zgodnie z Rozporządzeniem EBA, podmiotami sektora finansowego są podmioty zobowiązane w świetle Dyrektywy AML (czyli zasadniczo instytucje obowiązane na gruncie Ustawy AML), które są:

• instytucjami finansowymi podlegającymi regulacjom i nadzorowi zgodnie z Rozporządzeniem EBA;
• instytucjami finansowymi podlegającymi regulacjom zgodnie z rozporządzeniem (UE) 1094/2010, ustanawiającym Europejski Urząd Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych („Rozporządzenie EIOPA”); lub
• uczestnikami rynków finansowych wobec których obowiązuje wymóg określony w aktach unijnych, zgodnie z rozporządzeniem (UE) 1095/2010, ustanawiającym Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych („Rozporządzenie ESMA”).

Jaki jest zatem krąg podmiotowy Wytycznych AMLCO?

Biorąc pod uwagę, że krąg podmiotów zobowiązanych do stosowania Wytycznych AMLCO został ograniczony do instytucji kredytowych i instytucji finansowych, które jednocześnie są podmiotami sektora finansowego, wydaje się, że celem EBA było stosowanie Wytycznych AMLCO wyłącznie do podmiotów wskazanych w Punkcie 8 Wytycznych AMLCO. Przyznanie większego znaczenia Punktowi 8 wobec Punktu 6 Wytycznych AMLCO wynika również z umiejscowienia Punktu 8 Wytycznych AMLCO w sekcji ‘Adresaci’, co dodatkowo przemawia za uznaniem, że to Punkt 8 reguluje katalog podmiotowy Wytycznych AMLCO, Punkt 6 określa jedynie zakres stosowania Wytycznych AMLCO na wysokim poziomie ogólności.

Z konkluzji tej wynika, że nie wszystkie instytucje finansowe będą zobowiązane do zachowania zgodności z Wytycznymi AMLCO. Obowiązek taki został bowiem nałożony wyłącznie na instytucje finansowe mające jednocześnie status podmiotów sektora finansowego. Na gruncie Rozporządzenia EBA takimi podmiotami będą podmioty, które podlegają regulacji i nadzorowi EBA zgodnie z aktami ustawodawczymi wskazanymi w art. 1 ust. 2 Rozporządzenia EBA, przy czym przesłanka podlegania regulacji i nadzorowi zgodnie z odnośnymi aktami ustawodawczymi musi zostać spełniona kumulatywnie, aby kwalifikować dany podmiot jako podmiot rynku finansowego, a co za tym idzie, aby uznać dany podmiot za podlegający Wytycznym AMLCO.

Wytyczne AMLCO a instytucje pożyczkowe

Czy instytucje pożyczkowe mają obowiązek stosowania Wytycznych AMLCO?

Odpowiedź na pytanie czy instytucje pożyczkowe mają obowiązek stosowania Wytycznych AMLCO nie jest jednoznaczna. Analizując katalog podmiotów, które powinny stosować Wytyczne AMLCO w oparciu o Punkt 8 Wytycznych AMLCO możliwym jest przyjęcie, że instytucje pożyczkowe, jako podmioty, które obecnie nie podlegają nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego („KNF”), jak również wobec których EBA nie może wydawać wytycznych i zaleceń (art. 16 ust. 1 Rozporządzenia EBA), nie są zobowiązane do stosowania Wytycznych AMLCO. Stan ten ulegnie jednak zmianie w chwili wejścia w życie przepisów Rozdziału 5AB ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, tj. z dniem 1 stycznia 2024 r., które przewidują objęcie instytucji pożyczkowych nadzorem sprawowanym przez KNF.

Dodatkowym aspektem, który należy wziąć pod uwagę, jest fakt podlegania przez instytucje pożyczkowe kontroli sprawowanej przez Generalnego Inspektora Informacji Finansowej („GIIF”) w zakresie wykonywania przez nie obowiązków w obszarze przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowania terroryzmu (art. 130 ust. 1 Ustawy AML) oraz potwierdzenia przez GIIF w procedurze comply or explain stosowania wytycznych AMLCO w swoich procesach nadzorczych (ang. supervisory processes).

W świetle powyższego, możliwe jest sformułowanie argumentów prawnych zarówno za, jak i przeciwko obowiązkowi stosowania Wytycznych AMLCO w działalności instytucji pożyczkowych w okresie przejściowym, tj. od 1 grudnia 2022 r. do 31 grudnia 2023 r.

Za obowiązkiem stosowania Wytycznych AMLCO przez instytucje pożyczkowe w okresie przejściowym przemawia przede wszystkim potwierdzenie przez GIIF stosowania Wytycznych AMLCO w procesach nadzorczych (czyli również wobec podlegających kontroli GIIF instytucjom pożyczkowym). Z drugiej strony, zakres uprawnień GIIF na gruncie art. 130 ust. 1 Ustawy AML ogranicza się do sprawowania kontroli nad instytucjami pożyczkowymi, zamiast wymaganego przez definicję podmiotów sektora finansowego nadzoru. Opierając się na tym, jak się wydaje przesądzającym argumencie, możliwym jest uznanie, ze instytucje pożyczkowe w istocie nie podlegają obowiązkowi stosowania Wytycznych AMLCO w swojej działalności.

Do podobnych wniosków można dojść również w odniesieniu do firm leasingowych, będących instytucjami obowiązanymi w rozumieniu Ustawy AML, które pomimo podlegania regulacji aktów ustawodawczych wskazanych w Rozporządzeniu EBA (m.in. Dyrektywy AML), nie są podmiotami nadzorowanymi przez KNF, a w rezultacie nie podlegają nadzorowi zgodnie z aktami ustawodawczymi z Rozporządzenia EBA.

Co dostarczamy

W ramach usług dla instytucji finansowych zapewniamy wsparcie prawne w ustaleniu obowiązku stosowania Wytycznych AMLCO, w oparciu o wszechstronną analizę prawną indywidualnego przypadku, jak również rozważenie argumentów przemawiających zarówno za, jak i przeciwko objęciu danego podmiotu obowiązkiem stosowania Wytycznych AMLCO.

Zobacz także

Rozporządzenie AML

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie przeciwdziałania wykorzystywaniu systemu finansowego dla celów prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu (projekt z 2021.07.20)

Nowa Dyrektywa AML

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie mechanizmów, które mają zostać wdrożone przez Państwa Członkowskie w celu przeciwdziałania wykorzystania systemu finansowego dla celów prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu, uchylająca Dyrektywę 2015/849

Pakiet AML/CFT (2021-2023*)

20 lipca 2021 Komisja Europejska ogłosiła projekty aktów prawnych reformujących obowiązujący w UE reżim przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowania terroryzmu.

Jeśli chcesz być na bieżąco ze sprawami regulacyjnymi, zarejestruj się i otrzymuj informacje o ważnych wydarzeniach regulacyjnych i branżowych, oraz aktywnościach DLK Legal: Rejestracja do powiadomień.